Als ik vertel dat ik naar het Gebroeders van Limburg
Festival ben geweest, vraagt menigeen zich af wie die gebroeders zijn en waarom
het festival hun naam draagt. Eerlijk is eerlijk, ik wist het voorheen ook
niet.
Hoe ze aan hun naam komen is nog een discussiepunt, maar
hun opa was vermoedelijk Johannes de Lymborgh, afkomstig uit de hoofdstad van
het toenmalige hertogdom Limburg. Hij liet zich in 1366 registreren in
Nijmegen.
Gebroeders
Van Limburg is
de gebruikelijke benaming voor Herman, Paul en Johan, alle
drie geboren in Nijmegen tussen 1385 en 1388. Van Limburg, telgen uit een kunstenaarsfamilie en alle drie
belangrijke illuminatoren of miniaturisten uit de middeleeuwen. Hun werk voor de hertog van Berry wordt door kunsthistorici
tot het absolute hoogtepunt van de middeleeuwse schilderkunst gerekend. Nadat
ze de Belles Heures ( bewaard in The Cloisters in New York )hebben afgemaakt,
geeft de hertog, vermoedelijk omstreeks 1410, de opdracht aan de drie broers
voor de Très Riches Heures ( bewaard in het
Musée Condé, dat is ondergebracht in het Kasteel
van Chantilly). Dit handschrift zullen ze niet meer afmaken want in
1416 sterven ze alle drie, korte tijd na hun opdrachtgever, misschien aan de
pest. Duc du
Berry zijn uitgaven aan kunst legden een zware belasting op zijn bezittingen en
hij zat diep in de schulden bij zijn dood in 1416.
De werken en namen van de
gebroeders verdwenen in de mist van de tijd.
Pas in 1855 werd een van
de werken herontdekt en in 1881 geïdentificeerd als een voorwerp uit de inventaris
van de bezittingen van de hertog van Berry die werd opgesteld na zijn
overlijden in 1416.
Na de herontdekking van het
werk van de broers werden de afbeeldingen van hun hand wereldwijd bekend.
Dankzij een tentoonstelling in 2005 rond hun werk in hun geboorteplaats
Nijmegen, ontstond aldaar een middeleeuws festival: Het
Gebroeders van Limburgfestival.
Hella S. Haasse publiceerde
in 1949 een biografie gewijd aan prins Charles d’Orléans, Het Woud der
Verwachting. De prins figureert in de kalenders van de gebroeders van Limburg
in drie scènes: Nieuwjaarsreceptie (januari), verlovingscène (april) en de
valkenjacht (augustus)
Belles Heures en Tres
Riches Heures zijn getijdenboeken. In de middeleeuwen gebruikten leken deze
voor hun privédevotie. Belles Heures is eenmalig uit elkaar gehaald voor
restauratie. Hoe rijker je was hoe decoratiever de pagina’s waren en hoe dikker
het boek. In de miniaturen en overige decoratie zit veel middeleeuwse symboliek
verborgen. Ons beeld van kleding in de middeleeuwen wordt grotendeels gevormd
door de miniaturen uit bovenstaande boeken. Of de kleuren van de verf
overeenkomen met de kleuren van de kleding is maar de vraag. Ooit heb ik met van die witte
handschoenen aan een blik kunnen werpen in een replica van een getijdenboek
waar de gebroeders aan hebben gewerkt.
Kort geleden is, in de
Burchtstraat in Nijmegen, de kelder ontdekt van het geboortehuis van de gebroeders.
De kelder is toegankelijk, de twee beroemde boeken helaas niet, zij liggen
achter slot en grendel.
In het volgende filmpje
vertelt Peter van der Heijden over
de ontdekking van de kelder van het geboortehuis van de Gebroeders van Limburg
aan de Burchtstraat.
De miniaturen geven een
mooi beeld van hun tijd en de kelder de mogelijkheid om in de voetsporen te
treden van het jonge talent uit Nijmegen.
