zondag 31 mei 2015

OERgevoel

Weet jij waar het Pompeï van Nederland ligt? Het ligt in Drenthe. Ik was er afgelopen week en heb het OERgevoel mogen ervaren midden in het landschap dat is gekneed door ijs en oorlog. Ik heb het over de Havelterberg bij Havelte. Amateurarcheoloog G.H. Voerman noemde het in 1940 al het “Drents Pompeï” Er zijn geen ruïnes zoals in Pompeï , behalve de hunebedden en de vele grafheuvels. Maar als je het landschap leert lezen zie je meer dan de grafmonumenten. De Halvelterberg is ontstaan in de Ijstijd en als je goed kijkt zie de scheuren in de berg waar het smeltwater zijn weg vond toen de temperatuur steeg. En als je nog iets beter kijkt zie je de stuifzandkopjes waar de jager-verzamelaars duizenden jaren geleden hun jachtkampje hadden. Ze zaten aan de rand van de Doeze, een komvormig dal met hoge randen.

Onderzoekers zijn het er nog niet over eens hoe deze is gevormd. Het kan zijn dat de kom is ontstaan door het keer op keer bevriezen van het grondwater, waardoor de grond ter plekke omhoog kwam en uiteindelijk van het opgestuwde ijs afgleed en zo een wal  vormde, ook wel pingo-ruïne genoemd. Maar het kan ook gedeeltelijk zijn ontstaan door bevriezing en verder gevormd door zandstormen die in zo’n dal rondcirkelden waar dan later water in bleef staan.

Toen de temperatuur steeg smolt het ijs en bleef er een kom over met water. Toen ik van de week daar stond, kon ik me goed voorstellen waarom de bewoners uit die tijd voor deze plek kozen. Nog steeds zie je vanaf daar een landschap dat woest en ledig is. Daar zal de jager gevaren hebben in een boomstamkano, en zijn pijl en boog gebruikt hebben om eenden te schieten. En als je een beetje veel geluk hebt vind je nog zo’n pijlpunt tussen al het andere vuursteen dat er nog in het stuifzand ligt. Mij is het wederom niet gelukt, maar het OERgevoel dat ik daar heb ervaren neemt niemand me meer af.

De aankomst van de Halve Maen

Mijn nieuwste blog is te lezen op:
http://www.beleefdegeschiedenis.nl/blog/de-intocht-van-de-halve-maen#

maandag 18 mei 2015

Het mythische land van Punt

Van het verdronken land “Atlantis” en het mysterieuze eiland “Avalon” hebben de meesten wel gehoord. Maar van het mythische land van Punt? Ik moet bekennen dat ik er nog nooit van gehoord had en het onlangs op het spoor kwam door toedoen van een farao. 

Het land van Punt wordt ook wel Poent of het land van Poent genoemd of Ta Netjer ( het land van god)en wordt beschreven in Oudegyptische reisverslagen en religieuze teksten. De oude Egyptenaren zagen het Land van Poent als een heilig land en de afkomst van hun ras. 


Maar waar ligt dat heilige mythische eiland dan? Is het net als Avalon verdwenen in de nevelen van de tijd of als Atlantis verdronken tijdens een natuurramp? Archeologische bewijzen voor het land van Punt zijn er nog niet. Wel zijn onderzoekers het er over eens dat het oude land in de Hoorn van Afrika ligt. Buurland Somalië heeft een provincie die de naam Puntland draagt. Interessant waarom de Oud-Egyptenaren dachten dat hun ras afkomstig was uit het land van Punt. Misschien vinden we het ooit en komt er een antwoord op die vraag, al zal het mythische er dan wel van af zijn.

Wil je meer weten over de farao die me op het spoor van het land van Punt bracht lees dan hier 


zondag 10 mei 2015

De Romeinenweek

De komende weken is mijn blog nog hier te lezen, daarna zal hij definitief overgaan naar
http://www.beleefdegeschiedenis.nl/blog

Het kan je bijna niet ontgaan zijn dat er afgelopen week iets te doen was over de Romeinen. De Romeinen kwamen weer even terug in Nederland en volgden hun oude grens “De Limes”
Afgelopen donderdag was ik er zelf bij toen ze in Wijk bij Duurstede arriveerden. Je kon er Romeinse hapjes proeven, leren hoe de “landmeter” uit die tijd zijn werk deed en je kon zelfs een workshop Romeins vechten volgen. Elk kind kreeg een hesje, een helm en een schild. Ze leerden in de praktijk wat een testudo is, een Romeinse legerformatie. De Romeinen hebben er zeker weer fans bij gekregen.

Dat is ook de bedoeling want over een paar jaar moet de Romeinse Limes niet alleen in Nederland op de kaart staan, maar ook op die van World Heritage Centre van UNESCO.

Het kind in mij had graag meegedaan met de vechtworkshop, maar ja sommige kinderen waren zo jong dat ze volledig verdwenen achter hun schild. Beetje oneerlijk als ik daar als volwassene tegenover sta. Wel kon ik een ritje maken in de Romeinse reiswagen. Dat was een belevenis op zich over de stenen bestrating in het centrum van Wijk bij Duurstede. Je zou maar een kunstgebit hebben, dacht ik nog. In september organiseer ik een Midweek Romeins Limburg, nog genoeg Romeins te gaan.

Wil je meer weten over de Romeinenwee of andere projecten kijk dan op romeinen.nu

….Zelfs een blogger van Thuisbezorgd schreef over de Romeinenweek /thuisbezorgd.nl …..

zondag 3 mei 2015

Een gouden vork, instrument van de duivel?

De komende weken is mijn blog nog hier te lezen, daarna zal hij definitief overgaan naar
http://www.beleefdegeschiedenis.nl/blog

Een paar weken geleden schreef ik voor Archeologie Online een stukje over de Byzantijnse zegel die in Tiel gevonden was. Na onderzoek kwam ik terecht bij een Byzantijnse prinses Theophanu, die inderdaad in de tiende eeuw bezittingen bij Tiel had. De prinses was de inzet bij het huwelijk met Otto II om een verdrag te bezegelen tussen het Heilige Roomse Rijk en het Byzantijnse Rijk. Door haar huwelijk werd zij keizerin van het Heilige Roomse Rijk.
Kroning van OttoII en Theophanu
Best bijzonder om te bedenken dat er een Byzantijnse prinses, die zich keizerin mocht noemen, in die tijd in onze contreien rondwaarde. Ook in Walcheren had zij bezittingen. Of ze daar daadwerkelijk is geweest?
De kroniekschrijver Albert van Metz beschrijft Theophanu als een onaangename vrouw. Daarnaast baadde ze elke dag en hield van luxe sieraden en kleding. Ze leefde volgens de man behoorlijk decadent. Een gouden vork paste helemaal in dat beeld van decadentie. Ze wist haar omstanders te verbazen door bij het eten een gouden vork met twee tanden te gebruiken, in plaats van haar handen. Theophanu wordt dan ook gezien als degene die vermoedelijk de vork introduceerde. Zo heeft deze onaangename vrouw toch iets nagelaten wat we allemaal dagelijks gebruiken.

Vorken werden al door de Romeinen gebruikt maar deze verdwenen tegelijkertijd met de Romeinen.
Pas in de 16e eeuw werd in de hoogste klassen de vork onderdeel van het bestek. In de 15e eeuw werd de drietandige vork nog gezien als instrument van de duivel. Werd er daarom zo lang met de handen gegeten?


Wil je meer lezen over de Byzantijnse zegel die gevonden is in Tiel? Dat kan http://archeologieonline.nl/nieuws/unieke-byzantijnse-bulla-gevonden-in-tiel